ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ 
HAYVAN KULLANIM SERTİFİKA PROGRAMI 
YÖNERGESİ *

Amaç: 

Madde 1: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bünyesinde deney hayvanı kullanacak kişilere, etik kurallar çerçevesinde deney hayvanı kullanmaya yönelik temel eğitimin verilmesidir. 

Kapsam: 

Madde 2: Bu yönerge hükümleri, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Hayvan Deneyleri Etik Kurulu (ÇOMÜHADEK) tarafından yürütülen deney hayvanı ile uğraşan ve/veya uğraşacak araştırıcıların eğitilmesi için eğitim programlarının düzenlenmesi, deney hayvanları kullanım sertifika programlarının açılması, düzenlenmesi ve yürütülmesine ilişkin esasları kapsar.             Deney Hayvanları Kullanım Sertifika programlarının açılması, düzenlenmesi ve yürütülmesinden ÇOMÜHADEK sorumludur.

Dayanak: 

Madde 3: Bu yönerge ÇOMÜHADEK yönergesinin 7. ve 8. maddeleri ve Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca hazırlanmıştır. 

Madde 4: Deney hayvanı kullanarak her türlü eğitim, araştırma, uygulama ve test yapmak isteyen veya bu programların yapılmasında deney hayvanlarına dokunarak ve gözlemleyerek katkıda bulunan öğrenciler, araştırmacılar, akademik, sağlık, teknik ve idari personel deney hayvanı kullanıcısı olarak kabul edilir.             Deney hayvanı kullanıcıları, sertifika almadan bu hayvanlar üzerinde deney, eğitim, test amacıyla işlem yapamaz ve çalışma mekanlarında bu hayvanları barındıramazlar.             Etik kurulun onayına sunulan hayvan deneyleri çalışmalarında deney hayvanı kullanacak kişinin kullanım sertifikası olmaması halinde deney hayvanları etik kurulunca çalışmaya onay verilmez.

İstisnalar: 

Madde 5: Bir araştırıcı, kendi sertifikası olmaması halinde araştırma yürütücüsü olarak başka sertifikalı kişilerle ortak çalışma yapmak amacıyla deney hayvanları etik kuruluna başvurabilirler. Kendisinin katıldığı ancak doğrudan deney hayvanları ile işlem yapmayan araştırmacılar, sertifikalı deney hayvanı kullanıcılarının yardımıyla deneylerini sürdürebilirler. 

Kurs Dönemleri ve Eğitim Esasları 

Madde 6: Sertifika programının nasıl yürütüleceği ÇOMÜHADEK’ce belirlenir.Etik kurul kendi belirleyeceği takvim dahilinde bir yıl içinde en az bir kez Sertifika Kursu düzenler. Gerekli görüldüğü takdirde kursiyerlerden ücret talep edilebilir.

Madde 7: Deney hayvanları kullanım sertifikası programlarında aşağıdaki konuların ele alınması zorunludur; 
a)       Deney hayvanları morfolojisi (anatomi ve histoloji) 
b)      Deney hayvanları fizyolojisi 
c)       Hayvan deneyleri etiği ve alternatif deney metotları
d)      Deney hayvanları kullanım teknikleri (teorik ve pratik) Tutuş teknikleri Enjeksiyon teknikleri Kan alma teknikleri Anestezi-ötenazi teknikleri
e)      Temel laboratuar güvenliği
f)         Etik kurula başvuru ve kurulun işleyiş şekli Gereksinimlere göre Etik Kurul ek konular ekleyebilir. 

Deney Hayvanları Kullanımına Ait Eğitim Sertifikası Programı   

Madde 8: Deney hayvanları kullanım sertifika programında derslerin %80’ine devam zorunludur. Sertifika programı asgari 80 saat olup, mecburi konuların işlenmesinden sonra, geri kalan zaman laboratuar stajı, rotasyon gibi başka eğitim faaliyetleri ile tamamlanabilir. Hayvan bakıcıları ve diğer yardımcı personel, 80 saatlik eğitimin 31 saatini teorik ders, 49 saatini deney hayvanları laboratuarlarında tatbiki çalışmalar ile tamamlar. Araştırıcılar, teknikerler ve teknisyenler 80 saatlik eğitimin 40 saatini teorik ders, 40 saatini deney hayvanları laboratuarlarında tatbiki çalışmalar ile tamamlar. Mevzuat dersi konusunda uzman personel tarafından verilir. Mevzuat dışında kalan diğer konu başlıkları en az yüksek lisans mezunu ya da eğitim sertifikası olan öğretim üyeleri tarafından verilir. Derslere devam eden ve başarı koşullarını yerine getiren kursiyerlere “Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası” verilir. Deney hayvanları kullanım sertifikası etik kurul başkanı ve rektör tarafından imzalanır. 

Başarı ve Değerlendirme 

Madde 9: Kursiyerlerin başarılı sayılabilmesi için kurs sonunda yapılacak olan sınavdan 100 üzerinden en az 70 puan almaları gerekir.

Kursiyerlerin Sorumlulukları 

Madde 10: Kursiyerler Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nin belirlediği kurallara uymak zorundadırlar. Eşdeğerlik Madde 11: Başka kurumlardan alınmış olan deney hayvanları kullanım sertifikaları ya da benzerlerinin eşdeğer olup olmadıklarına Hayvan Deneyleri Merkez Etik Kurulu (HADMEK) karar verir.             Lisans/yüksek lisans düzeyinde deney hayvanı kullanımı ile ilgili alınmış olan eğitimlerin sertifika programına eşdeğer olup olmadığına Yerel Etik Kurulunca karar verilir. 

Geçici Madde 1: Yönergenin 4. maddesi 2. ve 3. fıkrası yönergenin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girer. 
Geçici Madde 2:  Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uygun eğitim programlarından geçmiş Lisans, Yükseklisans, uzmanlık, doktora ve/veya laboratuvar hayvanları ile en az 1 yıl süre ile çalışmış olduğunu belgeleyen kişilere yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde Hayvan Deneyleri Etik Kuruluna başvurdukları takdirde Etik Kurulca yapılacak değerlendirme sonucunda “Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası” verilebilir.

Yürürlülük: 

Madde 12: Bu yönerge, üniversite senatosu tarafından kabul edildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer. 

Yürütme: 
Madde 13: Bu yönerge hükümlerini Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Rektörü yürütür. *Bu yönerge, T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünce düzenlenen Deney Hayvanları Kullanım Sertifikası Eğitim Programına Dair Genelge çerçevesinde düzenlenmiştir.   Bu yönerge;Hayvan Deneyleri Merkez Etik Kurulu’nun 02.02.2009 tarih ve 10 sayılı kararı gereğince onaylanmıştır.